Houtworm is ongedierte wat net als andere plaagdieren grote schade kan aanrichten. Of het nu gaat om kleine (antieke) meubelstukken of dragende houten constructies het vraatzuchtige diertje stopt bij weinig.
Hoe houtworm te voorkomen en effectief en zo duurzaam mogelijk te bestrijden leest u in dit artikel. Met praktische tips en wat u wel moet doen en wat u zelf beter niet kunt doen.
Wat is houtworm?
De gewone houtworm verwijst in de eerste plaats naar de wormachtige larve van de houtwormkever. Hij voedt zich uitsluitend zoals de naam al doet vermoeden met hout. Na de paring leggen de volwassen vrouwtjes hun eieren in houten spleten.
Hoewel de volwassen kevers op zich geen problemen veroorzaken, kunnen de houtwormen door hun voedingsactiviteiten grote schade toebrengen aan meubels, de houten dakconstructie of het houten geraamte van een prefab huis. In het ergste geval kan de structurele schade leiden tot de ineenstorting van het gebouw.
Waar schuilt de houtworm?
De gewone houtwormkever is in heel Europa wijdverbreid. De larven van dit ongedierte tast vooral houten voorwerpen en meubelstukken aan. Hij vindt zijn optimale leefomstandigheden op plaatsen met een hoge vochtigheid en gematigde temperaturen.
U vindt ze vooral in oude, vaak (agrarisch) gebouwen en kelderruimten. Aangezien ze de voorkeur geven aan een houtvochtgehalte van meer dan 10 procent, zult u hen zelden aantreffen in centraal verwarmde huizen en ruimten.
De houtwormkever houdt van vers naaldhout en tast daarom bij voorkeur dakspanten en houten plafonds van sparren of dennenhout aan.
Daarom vormt een houtwormplaag een gevaar, vooral voor een houten huis of nieuwe gebouwen met houten paal en balkconstructie zoals een veranda of tuinoverkapping.
Preventieve behandeling
Er zijn verschillende benaderingen om de houtworm effectief te voorkomen:
- Zorg ervoor dat het hout dat u gebruikt goed droog is. Dit komt omdat het risico van aantasting toeneemt naarmate de luchtvochtigheid stijgt.
- Sla uw hout nooit direct buiten op de grond op. Plaats altijd voldoende palen of balken onder het hout voor opslag, zodat de planken en latten geen direct contact met de grond hebben. Want als dat het geval is, wordt volledige uitdroging voorkomen door de bijna permanente bodemvochtigheid. Bovendien neemt het risico van schimmelaantasting toe bij lichte droging.
- Bewaar hout op een winderige, zonnige plaats bij voorkeur onder een afdak. Hier is het materiaal ook goed beschermd tegen regen.
- Hout dat buiten wordt gebruikt, kan preventief worden behandeld met een houtverduurzamingsmiddel dat tegen weersinvloeden beschermt. Hoewel dergelijke beitsen geen houtworm bestrijdingsmiddelen bevatten, hebben zij toch een waterafstotende en licht beschermende werking.
- Controleer uw dak regelmatig op houtwormaantasting en vocht. Zodra u schade aan houten balken of constructies constateert, moet u niet aarzelen en moet u dit ongedierte onmiddellijk bestrijden.
Hoe herkent u een houtworm plaag?
U herkent een houtwormaantasting aan de 1 à 2 millimeter grote gaten in het aangetaste hout. Een andere aanwijzing zijn fijne afzettingen van houtmeel, bijvoorbeeld onder de meubelen.
Met het blote oog kunnen deze soms over het hoofd worden gezien op een lichte achtergrond. Om zeker te weten of er een plaag is, kunt u de volgende truc gebruiken:
Leg een donker stuk papier of donkere folie onder de mogelijk aangetaste plek. Als er zich na enige tijd houtstof ophoopt, kunt u ervan uitgaan dat hier houtwormen aan het werk zijn. Houd de proef enkele dagen in de gaten, want de jonge larven pauzeren vaak om zich te voeden.
Een groot aantal gaten en een grotere hoeveelheid boorgruis wijzen op een vergevorderde aantasting in het hout. Omdat de houtwormen goed verborgen in de holen leven, zul je ze zelden zien.
Houtwormbestrijding: welke remedies helpen?
Hoe sneller u een houtwormaantasting herkent en bestrijdt, hoe groter de kans op succes. Aangezien biologische houtwormbestrijding beter is voor mens, dier en milieu, moeten huismiddeltjes altijd de eerste keuze zijn.
Hier vindt u een overzicht van doeltreffende biologische middelen en methoden ter bestrijding van houtwormen.
Tip 1: Droog het vocht in het hout uit
Om de vochtminnende dieren op een natuurlijke manier tegen te gaan, is het een goed idee om aangetaste houten voorwerpen voor langere tijd in een centraal verwarmde ruimte te plaatsen.
Hier kan het hout in alle rust drogen. De larven sterven zodra de houtvochtigheid onder de 10 procent komt.
Tip 2: Houtworm bestrijden met warmte
Je kunt kleinere stukken hout in een oven doen. Stel hiervoor de oven in op 60 graden Celsius en laat hem ongeveer een uur verwarmen. Zet grotere meubelstukken een paar uur in de sauna.
Temperaturen zo laag als 55 graden Celsius doen de houtetende keverlarven sterven. Maar let op: leg geen hout dat te vochtig is in de sauna. Anders kan de verhitting kleine droog scheurtjes in het hout veroorzaken.
Als u geen sauna hebt, kunt u in de warme zomer ook grotere stukken hout buiten in de brandende zon leggen. Wikkel de getroffen meubelstukken van tevoren in wat zwarte folie om ze nog sneller tot de gewenste temperatuur te verwarmen.
Tip 3: bestrijd houtworm met koude
Net als warmte werkt ook koudebehandeling. Leg aangetaste houten voorwerpen in de vriezer. Grotere meubelen kunnen bij droog weer buiten worden geplaatst bij een minimumtemperatuur van min 10 graden Celsius.
Tip 4: Eikels helpen ook tegen de houtwormkever
Een andere biologische methode om ze te bestrijden is het verspreiden van eikels. Om dit te doen, plaats er een paar rond de gaten. De houtwormen worden magisch aangetrokken door de geur van eikels.
Ze verlaten het aangetaste stuk hout om zich in de eikels te boren en daar hun voedingsactiviteit voort te zetten. Op deze manier kunt u de kevers gemakkelijk uit het huis verwijderen.
Tip 5: Bestrijd houtworm met boorzout
Ook een behandeling met boorzout kan houtworm helpen voorkomen en bestrijden. Aangezien het minerale zout echter niet ver genoeg in het hout kan doordringen om de dieren te bereiken, blijven de houtwormen gedurende een bepaalde tijd schade aanrichten.
Pas als de larven in contact komt met het zout, heeft het zijn volle effect.
Tip 6: Uien helpen tegen houtworm
Uien zijn een beproefd huismiddel tegen veel ongedierte net als tegen houtwormkevers. Wrijf het te behandelen hout in met een gesneden ui de geur zou een afwerend effect hebben op dit ongedierte. Uien helpen alleen bij een beginnende plaag.
Tip 7: Ammoniak tegen houtwormen
De doordringende geur van ammoniak helpt ook om houtwormplagen te bestrijden. U moet echter voorzichtig te werk gaan, beschermende kleding dragen en goed ventileren, want de dampen zijn niet bepaald onschadelijk.
Plaats een ondiepe kom ammoniak op het aangetaste meubelstuk of bestrijk het ermee. Wikkel het dan zo luchtdicht mogelijk in folie. Enkele dagen na de behandeling zullen de larven gestorven zijn door de dampen.
Opgelet: Hardhout heeft soms de neiging te verkleuren met deze methode.
Tip 8: Gebruik azijn voor controle
Een ander nuttig middel is azijn, want de houtworm houdt niet van de scherpe dampen van azijn. Spuit dus wat azijn in de zichtbare houtwormgaatjes. De plaag sterft hier echter niet aan, maar verkiest zich naar een ander deel van het hout te verplaatsen.
Tip: leg dan eikels in de omgeving van de houtwormen, ze zullen zich dan hier naar toe verplaatsen.
Wanneer moet er een specialist worden ingeschakeld?
Als hele bouwdelen, zoals dakspanten of houten plafonds, zijn aangetast door houtwormen en u met biologische middelen niets kunt redden, moet u een deskundige raadplegen.
De verdelger zal de hetelucht methode of de bijzonder agressieve en dure chemische methode tegen het dier toepassen.
Welk hout is bijzonder populair bij houtwormen?
Alle soorten hout is aantrekkelijk, ze voeden zich vooral graag met het (jong) grenen hout. Dit hout is zachter en rijker aan proteïnen dan donker hout.
Hout van dennen (Pinus), lariksen (Larix) en eiken (Quercus) zijn gewoonlijk van nature beschermd tegen aantasting door houtwormkevers., maar dit is zeker geen garantie.
In het algemeen kan worden gesteld dat hardhoutsoorten zoals beuk en eik over het algemeen minder vatbaar zijn voor houtwormen dan zachte houtsoorten.
De tunnels die door de voedingsactiviteiten van de larven worden gecreëerd, gaan gepaard met een zogenaamde lamellaire structuur in het hout, wat leidt tot een lagere sterkte.
Aangezien de houtwormkevers gewoonlijk gedurende verscheidene jaren hetzelfde stuk hout aantasten, lost het materiaal in de loop van de aantasting bijna volledig op.
Is houtworm gevaarlijk voor mensen?
Dit ongedierte veroorzaakt alleen materiële schade aan, alleen is dit ongedierte berucht en gevreesd door timmerlieden, bewoners van nostalgische oude houten huizen en liefhebbers van antieke meubelen.
Maar is het afgezien van de ergernis van het aangevreten hout ook schadelijk voor de mens? Nee zover men weet, kan de houtworm geen ziekten overbrengen.
Ze veroorzaken alleen materiele schade, de larven, die uit hun eitjes komen in betrekkelijk vochtig droog hout van meubelen, parketvloeren of kunstvoorwerpen.
Ze voeden zich met het hout en er lopen voedertunnels doorheen. In ernstige gevallen kan dit hele meubelstukken of waardevolle houten voorwerpen vernielen.
Op voorwaarde dat men niet ongezond tekeer gaat met bestrijdingsmiddelen, is de houtworm niet schadelijk voor de menselijke gezondheid. Dit betekent dat noch de larven, noch de volwassen kevers ziekten kunnen overbrengen. Contact met het boorgruis, dat ook uitwerpselen van larven bevat, is ook nietgevaarlijk.
Secundaire gevaren
Door zijn hout beschadigende activiteiten kan de houtwormkever echter in sommige opzichten secundair gevaarlijk worden voor de mens.
Vooral aantastingen van dragende houten constructies in het huis moeten worden vermeld. Als bijvoorbeeld een dakgebint of andere dragende houten balken zwaar zijn aangetast door het ongedierte, kan de duurzaamheid ervan aanzienlijk worden aangetast. Dit moet niet worden onderschat, en kan echt als een bedreiging worden gezien die serieus moet worden aangepakt.
Vraag in geval van twijfel advies van een deskundige om het risico te beoordelen.
Een ongediertebestrijder, kan bijvoorbeeld, een risicobeoordeling geven.
Houtworm herkennen
Door met hun kop te slaan, zenden volwassen houtwormkevers een bepaald geluid uit tijdens de paringstijd. Dit trekt de vrouwelijke seksuele partners aan die bereid zijn te paren.
Na een geslaagde paring en bevruchting leggen de vrouwtjes hun ongeveer 20 tot 40 witte, citroenvormige eitjes in houtspleten en scheuren. De legsels worden meestal gevonden waar de moeder al is opgegroeid.
Omdat houtwormkevers kunnen vliegen, kunnen ze indien nodig ook op zoek gaan naar nieuwe, betere plaatsen om hun eieren te leggen.
Na ongeveer twee weken beginnen de eerste larven uit te komen direct na het uitkomen vreten zij zich een weg door het prille hout van de aangetaste voorwerpen.
Na verscheidene groeicycli te hebben doorlopen, verpoppen de jonge dieren zich. In het aangetaste hout zijn ronde uitvlieggaten van ongeveer een millimeter lang te zien.
Onder gunstige milieuomstandigheden duurt de volledige ontwikkeling van de wormen ongeveer een jaar, en tot de verpopping kunnen maximaal acht jaar verstrijken.
De ontwikkelingsduur van dit dier hangt onder meer af van de temperatuur, het vochtgehalte en het eiwitgehalte van het hout.
Houtwormkevers
Deze wordt tussen 8 en 26 millimeter lang. Hij heeft twee lange voelsprieten en een zeer plat lichaam. Zijn sterke schild is bruin tot grijs met een of twee paar lichtgekleurde vlekken.
De larve wordt 3 tot 4 millimeter groot. Hij is te herkennen aan zijn cilindrisch uitziende gestalte, de larven die goed beschermd in het hout zitten, zijn moeilijk te bestrijden.
Conclusie
Omdat de larven zich voeden met gezaagd hout, vormen ze geen gevaar voor bomen, struiken of heggen in de tuin. Typische houtworm schade kan echter worden waargenomen in huizen, dakconstrucies van tuinhuizen, veranda’s en tuinoverkappingen.
Vatbaar voor aantasting door larven zijn bijvoorbeeld:
- Dakconstructies huizen
- Vloerdelen (oude) huizen
- Oude meubels
- Tuinhekken
- Tuinhuisje en gereedschapsschuurtje
- Carport
- Tuinmeubilair
- Houten zandbak
- Balkconstructies vlonders
- Speelhuisjes voor kinderen
De diertjes zijn niet kieskeurig en tasten zelfs zeer oude houten constructies aan. Ze voelen zich vooral thuis in de buurt van de grond, waar het hout een hoger vochtgehalte heeft.
Ze laten ronde gaten achter in het hout met een diameter van 1 – 2 mm. Als u dergelijke gaten in uw tuinmeubelen ontdekt, moet u snel handelen en bestrijden.